Docenten missen contact met studenten. Ze vinden het online onderwijs niet leuk. Hoor zelfs berichten dat online onderwijs geen onderwijs is…. Ja, online heeft z’n beperkingen, maar dat heeft face-to-face onderwijs ook. Ook studenten hebben het moeilijk met online studeren. We missen allen allemaal het contact en het samen onderwijs beleven.
Helaas blijft het hele studiejaar het voornamelijk online leren en lesgeven nog een feit. Toch is het ook mogelijk online een band op te bouwen. Op digitaledidactiek.zuyd.nl heb ik in het blog ‘online verbonden‘ informatie bijeengebracht met aandachtspunten en werkvormen voor online kennismaking en binding.
Ook als de coronatijd voorbij is, blijft betrokkenheid en het verbonden voelen van student met academie en werkveld belangrijk. Daarom wordt het onderwijs steeds meer georganiseerd in de vorm van communities. Wellicht straks niet meer zo geforceerd online als nu, maar hopelijk wel met behoud van de goede mogelijkheden van technologie.
Bouwstenen voor leren in online communities
Marijn Post en Niels Maes van team ICTO HAN hebben een mooie wiki gebouwd met zes bouwstenen voor het leren in online communities.
Zij hebben het Community of Inquiry Model van Garrison, Anderson & Archer (1999) hiervoor als kapstok gebruikt.
Het Community of Inquiry model is gebaseerd op het sociaal constructivisme dat leren ziet als een proces van kennis- en betekenisconstructie op basis van samen leren, interactie en dialoog.
Het Community of Inquiry model bestaat uit drie elementen:
- Teaching presence: het ontwerpen, faciliteren en helpen richting te geven aan cognitieve en sociale processen zodat leerdoelen worden behaald. Feitelijk gaat het hier om je onderwijsontwerp en didactiek en waarop die gericht moet zijn. Hoe wordt het leren effectief uitgelokt, begeleid en ondersteund?
- Cognitive presence: leeractiviteiten voor het verwerven van kennis waarbij de student betekenis geeft aan de leerinhoud door kritisch denken en reflecteren.
- Social presence: het ontwerpen, onderhouden en versterken van een veilige leeromgeving waarin vanuit vertrouwen en open communicatie wordt samen geleerd. Relevante aspecten zijn dat studenten zich vrij voelen om zich te uiten (open communicatie), groepscohesie en emotionele binding.
In de wiki formuleren Marijn en Niels 6 bouwstenen ter inspiratie bij het ontwerpen van blended onderwijs waarbij samenwerkend leren en leren in online communities centraal staat.
Bouwsteen 1: Plan activiteiten die bijdragen aan groepsbinding. Zowel formeel als informeel.
Bouwsteen 2: Investeer in het creëren van een open en veilig leerklimaat en een cultuur van samen leren.
Bouwsteen 3: Modereer! Wees zichtbaar in de online leeromgeving en interacteer doelgericht met studenten gericht op het versterken van binding, bevorderen van online interactie en diepgang van het leerproces.
Bouwsteen 4: Werk met uitdagende taken of opdrachten die stimuleren tot activerende leeractiviteiten.
Bouwsteen 5: Ondersteun studenten bij het leren:
- Oriënteer op de doelen en het leerproces
- Plan online (synchroon/asynchroon) en face-to-face werkvormen die de uitvoering van opdrachten faciliteren en heb aandacht voor de samenhang tussen de werkvormen.
- Organiseer feedback en stimuleer studenten tot kritische reflectie.
- Ondersteun het zelfregulerend vermogen van de studenten.
Bouwsteen 6: Optimaliseer de online leeromgeving om de presences zo goed mogelijk te ondersteunen.
De bouwstenen zijn voorzien van praktische tips en ondersteunende literatuur. Heel mooi om te zien dat veel verwezen wordt naar het five stage model en de carpe diem methodiek van Gilly Salmon. Ben ik fan van 🙂 .
Dank Marijn en Niels voor het verzamelen en delen van deze zeer herkenbare en zinvolle bouwstenen. Ik heb mijn steentje bijgedragen door een aanvulling in te sturen. Bij bouwsteen 4 kunnen natuurlijk ook de wijze lessen voor actief leren in Moodle als bron worden toegevoegd 🙂 .
Voor meer informatie over online binding zie en volg deze online community van SURF. Onder het mom ‘Eerst de relatie, dan de prestatie’ wordt in deze community gekeken naar de kansen en mogelijkheden van online binding, met name in het corona tijdperk.
In het kader van verbondenheid heb ik eerder geblogd over social presence en common groud.
Uitgelichte afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Love 2 share 