Online leren, online samenwerking, kennis delen… belangrijke onderdelen bij blended learning. Dit proces gaat echter niet vanzelf. Gilly Salmon laat in haar Five Stage Model de stappen laat zien om een klimaat te creëren om samenwerken te bevorderen.
De 5 stappen
Het framework van Gilly Salmon’s Five Stage Model of E-learning is een gestructureerde opbouw van een online cursus. Een duidelijke structuur (de Moodle template) is iets waar je rekening mee moet houden bij het ontwerpen van een online/blended cursus.
Studenten moeten volgens dit framewor door 5 verschillende fases om actief te kunnen participeren in een community. De eerste stappen in het model focussen nog amper op de inhoud, maar vooral op het creëren van de juiste randvoorwaarden: toegang tot online leeromgeving , dit zijn de technische voorwaarden (Stap 1: Access and motivation) en het creëren van een community, de sociale randvoorwaarden (Stap 2: online socialisation). De volgende fasen gaan van basaal leren (stap 3: information exchange) naar diep leren (stap 4: knowledge construction) en uiteindelijk leren leren (stap 5: development). Het bereiken van de bovenste stappen gebeurt niet spontaan, bij iedere stap hoort een andere rol van de docent. Gilly Salmon spreekt over ‘scaffolding’. Scaffolding betekent letterlijk steiger of ondersteuning en staat voor hulp die aangepast wordt aan het begrip en de voorkennis van een student. Net als een steiger, wordt deze hulp weer weggenomen als de hulp niet meer nodig is. Scaffolding bevordert de autonomie van de student, de verantwoordelijkheid voor eigen leerproces wordt meer bij student gelegd (Meer hier meer over scaffolding ).
Gestructureerde opbouw
Hoe krijgt dit model vorm in een module? Hoe bouw je deze stappen in? Hoe zorg je ervoor dat studenten langzaam en gestructureerd wennen aan online leren? Hieronder staan per stap diverse voorbeelden uitgewerkt (met dank aan Didi Joppe).
Zorg ervoor dat de opdracht helder is omschreven en uit één taak bestaat. De voorbeelden staan in volgorde van moeilijkheid, eenvoudige opdrachten in stap 1, om langzaam op te bouwen naar zelfstandig online samenwerken en kennis delen (stap 5).
Stap 1: Access and Motivation
In deze stap staat centraal de toegang tot de online leeromgeving (zoals ontvangen inloggegevens) en het stimuleren van de student om de digitale leeromgeving te gaan verkennen.
Voorbeeld 1: log in op de digitale leeromgeving, zoals Moodle, en zoek de module waarvoor je bent ingeschreven. Kijk hierin rond en zoek antwoord op de vragen ‘Wat ga je de eerste week doen?’, ‘Welke literatuur moet je aanschaffen’, ‘Op welke wijze wordt de module getoetst?’
Stap 2: Online socialisation
In deze stap leggen studenten die een module volgen, contact via een forum. Het is een voortzetting van offline contact. Je focust in deze stap alleen op persoonlijk contact maken. Als docent start je een gesprek door het stellen van een vraag.
Voorbeeld: Ga naar het forum X van de module waarvoor je bent ingeschreven. Hier staat een bericht met een vraag. Beantwoord de vraag door het maken van een reactie (gebruik de knop Y). Lees een paar reacties van andere studenten.
Stap 3: Information exchange
In deze stap wen je de student eraan om online informatie te gaan delen. Dit zijn nog kleine stappen zoals het delen van een interessante documentaire, artikel of nieuwsbericht dus nog geen documenten die een student zelf heeft gemaakt.
Voorbeeld: in deze opdracht leer je om een bron te zoeken en te delen via de discussieruimte. Ook reageer je op bijdragen van anderen. Wat ga je doen?
a. Zoek online een interessante documentaire, artikel, nieuwsbericht of dergelijke over onderwerp X [het onderwerp van de module]. Plaats een link naar de gevonden documentaire, artikel en dergelijke op het forum Y. Geef in je bericht antwoord op de volgende vragen:
- Leg kort uit waarom jij dit interessant vindt en waarom je denkt dat het voor anderen ook interessant is.
- Stel een kritische vraag of opmerking over het onderwerp.
b. Lees en/of bekijk een paar bijdragen van anderen. Reageer op enkele bijdragen van anderen.
Stap 4: Knowledge construction
Vanaf deze stap kun je meer gericht opdrachten geven aan studenten om online samen te werken. Het gaat hierbij om kennis delen en construeren. Als docent ben je nog steeds online aanwezig en bied je structuur (bijvoorbeeld door aanwijzingen te geven hoe online samen te werken), maar laat tegelijkertijd ook ruimte aan de studenten om een eigen weg te zoeken.
Voorbeeld: in deze opdracht maakt elke subgroep [docent heeft tutorgroep in drie subgroepen verdeeld] een Padlet aan. Hierop zetten jullie kernwoorden en begrippen uit de hoorcollege’s X en Y. Vervolgens zoekt elk lid een stuk theorie op die bij één of meerdere kernwoorden horen. Verbind hierna gezamenlijk de gevonden theorieën, kernwoorden en begrippen met elkaar en maak hiervan een samenvatting van maximaal één A4.
Stap 5: Development
Als de voorgaande stappen in rustig tempo zijn opgebouwd, dan leidt dit ertoe dat studenten in deze fase zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun online leren. Ze starten zelf discussies op een forum, wisselen eigen werk uit en voorzien elkaar van peerfeedback en dergelijke. Studenten werken online samen aan complexe problemen waarbij vaardigheden zoals kritisch denken, beoordelen en evalueren worden toegepast.
Let op!
Het aanleren van online leren is een proces dat tijd vergt. Dat lukt niet in één module die 10 weken duurt. Beter is om deze stappen in te bouwen in een heel studiejaar zodat studenten aan het einde van een studiejaar in stap 5 zijn. Het beste is om direct in het propedeusejaar hiermee te starten.
Wil je studenten begeleiden in het online leren, dan moet je zelf ook zichtbaar zijn. Log minimaal één keer per week in op het forum en reageer op een aantal berichten. Is er nog weinig activiteit op het forum of neemt deelname geleidelijk af? Blijf ook dan zichtbaar en motiveer studenten om deel te nemen. Een reminder via een mail is dan een goede optie of bespreek dit tijdens een face-to-face bijeenkomst.
Meer lezen?
- In het boek van Gilly Salmon vind je naast uitleg ook veel tips hoe je het Five Stage Model praktisch kunt uitwerken. Gilly Salmon: E-tivities. The key to active online learning. ISBN: 9780415881760
- Zie ook blog Carpe Diem, een team-based learning design van Gilly Salmon.
Love 2 share 