Gelezen: De edele kunst van Not Giving a F*ck

Het boek van Mark Manson: De edele kunst van Not Giving a F*ck: de tegendraadse aanpak voor een goed leven is hét boek voor zelfhulpboekhaters, zo staat op de achterkant te lezen. En in een recensie las ik dat het boek vooral aan te raden is aan de “hoger opgeleide, ietwat verwende middenklasser die een beetje op zoek is naar de zin van het leven”. Ik pas dus prima in de doelgroep 🙂 🙂

Het gaat er om dat we de afweging moeten maken in ons leven waar we wel ‘fuck aan geven’ en waar niet aan. Waar willen we onze tijd, energie en geld aan spenderen? Het lijkt trouwens de tijd van de ‘not giving a f*ck’ boeken. Al surfend vond ik ook dat Sarah Knight een boek en een TEDtalk over dit fenomeen heeft geschreven/gehouden.

Het boek van Sarah Knight heb ik niet gelezen, vergelijken kan ik niet. Het boek van Manson gaat iets verder dan je te laten inzien dat je keuzes moet maken. Waar wil je je druk om maken en je daardoor niet door anderen laten beïnvloeden. We moeten ook leren omgaan met onze tekortkomingen en tegenslagen in het leven. Maar zeker ook verantwoording nemen voor je eigen leven en schuld niet afschuiven op anderen.

Met veel humor geschreven (zo nu en dan over zichzelf schrijvend in de derde persoon). Relativerend. Sprekende voorbeelden (Boeddha, Onoda, Metallica, Malala, Picasso) en zonder doekje om te winden ervaringen uit zijn eigen leven. De inhoudsopgave geeft een idee van de toon van deze publicatie:

1. Doe geen moeite
2. Geluk is een probleem
3. Je bent niet speciaal
4. De waarde van lijden
5. Je maakt altijd keuzes
6. Je hebt alles bij het verkeerde eind – en ik ook
7. Falen is de weg vooruit
8. Waarom nee leren zeggen zo belangrijk is
9. En dan ga je dood

Al lezend reflecteer ik natuurlijk ook op mijn eigen gedrag. Dat was immers de opdracht van de gever van dit boek aan mij.

Technologie heeft oude, economische problemen opgelost door ons nieuwe, psychologische problemen te geven. Het internet is niet alleen een bron van informatie; het is ook een bron van onzekerheid, gebrek aan zelfvertrouwen en schaamte.

Ook in dit boek wordt de wereld geschetst waarin wij leven. De invloed van massamedia op onze beeldvorming. ‘Het juiste’ waar we naar moeten streven: van het inrichten van je huis/tuin tot bakken van taarten en de manier waarop we ons dienen te kleden en welke vakanties we echt moeten vieren. Het voornamelijk delen van positieve ervaringen op social media. Als ik op mijn Facebook-feed kijk zie ik alleen maar updates hoe fijn anderen het hebben. De mindere fijne dingen delen we niet zo snel online, behalve de dramatische levensgebeurtenissen als ziekte of dood. Ja, ik beken schuld. Ik doe het zelf ook. Het fixeren op het positieve, op onze unieke ik. Ook de vele ‘blije zelfhulpgedoe’-boeken en de ‘vind geluk’- goeroes focussen op onze persoonlijke tekortkomingen, schrijft Manson. We zitten in een helse vicieuze cirkel. Hoop niet op een leven zonder problemen. Bestaat niet. Hoop op een leven met goede problemen. Het ware geluk schuilt in het vinden van de problemen die je leuk vindt om te hebben en leuk vindt om op te lossen.

Het verlangen naar positievere ervaringen is in wezen een negatieve ervaring. Terwijl daarentegen de acceptatie van een negatieve ervaring in feite juist een positieve ervaring is.

Oké. Welke problemen vind ik dan leuk om te hebben en op te lossen? Waar ben ik bereid om voor te worstelen? Zoals zo velen zeggen, zegt Manson ook ‘het gaat niet alleen om het resultaat, het gaat ook om het proces’.

Om te weten waar je bereid ben voor ploeteren, moet je je zelf kennen. Dat betekent het pellen van de ‘zelfbewustzijn-ui’ zoals Manson dat noemt. Van uien pellen moet ik altijd huilen. Het pellen van een zelfbewustzijn-ui kost ook veel tranen. Uiteindelijk komen dan wel je kernwaarden tevoorschijn. Wat ik belangrijk vind in mijn leven en werk, waarmee ik mezelf en iedereen om mij heen beoordeel, zal ik dus altijd langs mijn meetlat van mijn kernwaarden leggen.

Mark Manson zegt dat ik mijn fucks goed moet besteden. De meeste fucks geef ik natuurlijk aan mijn gezin, mijn familie, vrienden en gezondheid. Uiteraard gaat een groot gedeelte ook naar mijn werk. Maar ik zal ook altijd moeten bepalen wat ik niet belangrijk vind, geen f*ck om geef dus 🙂 Laat ik me in dit blog het even tot mijn werk beperken.

Schuld en verantwoordelijkheid

Natuurlijk heb ik nagedacht over wat nu veroorzaakt dat ik over sommige zaken gefrustreerd of geïrriteerd ben. Het is niet mijn schuld dat het I-team jarenlang geen duidelijke positie heeft gekregen. Maar het is mijn verantwoordelijkheid hoe ik daar mee om ga. Ik maak keuzes. Had weg kunnen gaan. Heb ik niet gedaan. Ik ben gebleven. Heb een masterstudie gevolgd. Daarmee heb ik tijdelijk het ene probleem verruilt voor het andere. We hebben te dealen met problemen. Die blijven komen en gaan. Het gaat er om dat te accepteren.

Waarom ik dan niet weg ga bij Zuyd? Die vraag krijg ik regelmatig. En dat zou nu kunnen want de ene na de andere vacature voor onderwijskundige komt de afgelopen weken voorbij. Ik doe het niet. Natuurlijk heeft dat te maken met bepaalde zekerheden die ik niet in twijfel wil trekken. Financieel is de gemakkelijkste. Opnieuw beginnen is ook kwetsbaar. Misschien val ik door de mand? Maar het is ook de wetenschap dat ik het goed heb bij Zuyd. En dat als ik ergens anders begin het ook geen rozengeur en maneschijn zal zijn. Ik neem immers altijd mezelf mee 🙂

Je raakt nooit uit geworsteld en gaat het erom daarin plezier te hebben. Hoe ga ik dat dan doen? Want die negatieve emoties zitten me in de weg. Emoties zijn een feedbackmechanismen, zegt Manson. Negatieve emoties zijn een roep om actie. Oké actie!

Eigenwaarde en eigendunk

Mijn grootste frustratie zit in het niet gezien, niet gehoord worden. Het verschil maken? Bijzonder zijn? We zijn allemaal middelmatig, schrijft Manson. Daarnaast moet ik stoppen met me te vergelijken met anderen. Mijn brein is niet perfect. We maken allemaal fouten bij wat we zien. Maken eigen interpretaties op eigen waarden. Onthouden selectief. Waarom me zo kleiner maken (het Calimero-effect is hardnekkig). Ik mag er ook zijn. Ik mag ook ruimte innemen. Waarom die onzekerheid? Omarm die onzekerheid, zegt Manson. Hoe beter je je onzekerheid omarmt hoe prettiger je je zult voelen bij het feit dat je niet weet. En de ander is net zo zoekend en onzeker als ik. Denk ik. Ik zal eens proberen vaker over mijn angst heen stappen en vragen stellen om mijn eigen beelden en veronderstellingen te checken.

Zowel docent als student willen zijn

In de huidige samenleving lijkt iedereen zijn mening snel klaar te hebben. Met en zonder argumenten. Ik heb niet altijd een mening, terwijl ik het gevoel heb die te moeten hebben. Er komen spannende nieuwe ontwikkelingen op ons af. Ben ik wel die expert? Zo voel ik me niet. Ik word daar onzeker van. Ik weet het ook niet. Ik heb andere nodig in deze zoektocht. Durf te twijfelen, zegt Manson. Zekerheid is de vijand van de groei. Verstandiger op zoek te gaan naar twijfel. In plaats van het juiste willen doen kun je beter kijken naar alles wat je bij t verkeerde eind had.

Hij is wijs, die van zichzelf weet dat hij niets weet
Socrates

In beweging blijven

Mark Manson wil zijn boek niet als zelfhulpboek zien. Dat is het natuurlijk wel. Hij draait het alleen om. Hij zegt niet:  Wees gelukkig. Wees de beste, beter dan de rest. Manson zegt: Welke pijn ben je bereid te dragen? Problemen blijven komen. Omarm ze maar. En handel desondanks. Blijf in beweging. Ik hou wel van zijn ‘doe-iets’ principe. Beschouw elk resultaat als belangrijk en als vooruitgang. Bepaal op basis van je kernwaarden waar je wel een f*ck omgeeft en waar niet. Neem verantwoordelijkheid voor eke keuze. Handel daarna. En je kunt elke dag weer opnieuw beginnen.

Een collega wenste me voor de vakantie toe dat ik mijn ‘groove‘ zou vinden. Ik weet niet of ik ‘m voor altijd gevonden heb. Nu even wel. Daarom schrijf ik dit blog zodat ik er weer even op terug kan grijpen als ik m weer dreig kwijt te raken. En dat zal gebeuren. Onherroepelijk.

In het laatste hoofdstuk schreef Mark Manson over doodsangst. Over de confrontatie met je eigen sterfelijkheid. Het moeilijk en eng om daarover na te denken. “De dood is het enige waar je zeker van kunt zijn. En daarom zou die als een kompas moeten dienen waarop we alle andere waarden en besluiten afstemmen”.

Of ik daarover nog meer open en online wil schrijven weet ik nog niet. Dit blog schrijven vond ik voor nu al lastig genoeg. Voor nu laat ik het hierbij. Wie weet krijgt dit blogje nog een vervolg. Online of offline.

Eerder gepubliceerd op 2beJAMmed 27 juli 2017

*Sinds 2 januari 2021 is dit een zwerfboek