De laatste 20 minuten van mijn podcast werd gesproken over (Gen)AI. Ik wil daar nog even op reageren 🙂
Hoe gaat het onderwijs van presteren naar leren?
De heren uit ‘mijn’ podcast sluiten af met de woorden dat ik me niet meer druk hoef te maken over AI in het onderwijs. Ik heb me daarover het laatste jaar bij Zuyd ook niet echt meer druk gemaakt. Ik moet wel zeggen dat ik me regelmatig ergerde aan de popiejopie AI verhalen op LinkedIn. Blij dat ik die mensen uit mijn tijdlijn kan verwijderen. Want ik vond toch dat ik geïnformeerd moest blijven. Dat kan in ieder geval nu op een laag pitje.
Zoals Jules, Wilfred, Joost, Pieter en Frans de mooie en coole kansen zien, zie ik vooral dat het onderwijs vele malen complexer wordt. Hoe zet je de student in de leermodus? Zoals Wilfred terecht benoemd dwingt deze technologie het onderwijs na te denken over zowel curriculum als didactiek. Het verandert in zo’n hoog tempo. Ik vraag me echt af of het onderwijs dit kan bijbenen.
Als generatieve AI het leren gaat overnemen. Hoe zet je dan de student in leermodus? Een terechte vraag waar ik het antwoord ook niet op heb.
Persoonlijke assistent
In het toekomstscenario (hier en hier) dat ik voor de master Leren en Innoveren heb geformuleerd voor het jaar 2030 droomde ik over eigen persoonlijke assistent voor elke student. Het leek me 10 jaar geleden geweldig. Nu die toekomst realiteit begint te worden, begin ik een beetje huiverig te worden. Als het een assistent is om de student te begeleiden in zijn/haar studieproces, kan dat wellicht een toegevoegde waarde hebben (rekeninghoudend met privacy en security). Het lijkt er nu op dat AI het leerproces overneemt.
Er wordt natuurlijk al veel onderzoek gedaan. Dit moet vooral ook doorgaan. Zo las ik in een blog van Thomas More over een onderzoek over de impact van een artificieel intelligente tutor op het leerproces van leerlingen. Zoals staat in de conclusie van het blog: “Hoe het ook zij: er is sowieso voorzichtigheid gebaat bij het inzetten van AI-tutors om leerlingen te ondersteunen. Hoewel het op korte termijn positieve effecten kan hebben, kan te veel vertrouwen op technologie er ook voor zorgen dat leerlingen essentiële vaardigheden niet volledig ontwikkelen.”
AI en opgroeien: een pedagogisch gesprek
Op 12 juni vond een evenement plaats rondom de opkomst van AI en het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. Wat is onze pedagogische opdracht? Inleiding door Remco Pijpers, presentatie door Gert Biesta, en een panelgesprek.
Opvoeden is niet maakbaar. Opvoeden is balanceren, het vraagt om nabijheid en loslaten, beschermen en blootstellen. AI is verleidelijk (“there is a new drug on the street”) daarmee zit je middenin de pedagogische thematiek. Het kernwoord van de pedagogiek is volwassenheid, volgens Biesta. De student aansporen tot de mens die hij/zij wil zijn. De uitdaging is om staande te blijven in deze hectisch wereld (zelfstandigheid). AI zijn adaptieve systemen, ze zullen zich altijd aanpassen. De mens is meer dan een adaptief intelligent systeem, we zijn niet voorgeprogrammeerd, we kunnen aangesproken worden. We hebben ook een binnenwereld en een oordeelsvermogen. Deze kwaliteiten heeft AI niet. Opgroeien in onze verlangenseconomie is lastig. AI is één van die verlangens en daardoor een pedagogische uitdaging in het onderwijs. Onderwijs dient een oefenplaats voor volwassenheid te zijn, bepleit Biesta. Daar ben ik het zo mee eens. Dat gun ik iedere student. Kijk deze video’s. Ze zijn ook voor hbo erg waardevol.
Nieuwsgierig
Nee natuurlijk stopt het leren niet bij mijn prepensioen. Ik blijf nieuwsgierig (lees het toffe blog van Wilfred over nieuwsgierigheid en AI, nav de acht vormen van nieuwsgierigheid volgens Robert-Jan Simons). “Nieuwsgierigheid is namelijk ontwikkelbaar, varieert per situatie en komt voor in verschillende vormen”. Dat is zeker waar. Om mijn schoonmoeder (99 jaar is zij geworden) te citeren: “zolang mijn vingers niet even lang zijn, leer ik bij”. Ik maak me inderdaad wel zorgen over de tijd waarin onze kleinkinderen opgroeien. Vooral over de snelheid van de ontwikkelingen en de invloed van big tech. Ik zal hun leren en onderwijstijd goed volgen. Misschien is dat wel voer voor een nieuw blogthema 😀 .

Ik moest erg lachen om deze tekening van collega Bart. In eerste instantie om de domme ezel en domme AI. Nadat ik wat ging uitpluizen bleek dat een ezel helemaal niet dom is. Hij reageert gewoon anders. Als je kennis hebt van zijn gedrag blijkt het een heel slim dier te zijn. Een mooie metafoor met (Gen)AI. Je hebt kennis nodig van de technologie zodat je weet hoe en waarvoor je deze kunt inzetten. Welke voordelen, nadelen en risico’s er zijn. AI verdwijnt niet meer uit ons leven. Dus ook niet uit het onderwijs.
Ik wens mijn collega’s veel wijsheid én nieuwsgierigheid toe!
Mijn andere blogbijdrages over (Gen) AI

